Raport o stanie Gminy Jaświły w roku 2018

Na podstawie art. 28aa ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 506), Wójt Gminy Jaświły przedstawia raport o stanie Gminy podsumowujący działalności Wójta w roku 2018.

Gmina Jaświły w granicach administracyjnych zajmuje obszar 181km². Powierzchnia gminy Jaświły stanowi 12,69% powierzchni powiatu monieckiego i 0,87% województwa podlaskiego. Dominującymi gruntami w gminie są użytki rolne, które zajmują ogółem 15081 ha, co stanowi 86,0% powierzchni gminy (w woj. podlaskim użytki rolne stanowią 59,7%, a w powiecie monieckim 57,2%). Gmina jest uboga w lasy, których powierzchnia wynosi zaledwie 7,8 % powierzchni gminy (w województwie podlaskim lasy stanowią 29,3% powierzchni, zaś w powiecie monieckim 20,5 %).

Wschodnią granicę gminy Jaświły stanowi rzeka Brzozówka, jeden z największych dopływów Biebrzy. Przez południowo - wschodnią część gminy przepływa rzeka Nareśl, która toczy swe wody przez jezioro Zygmunta Augusta aż do Narwi. Północną część gminy zajmuje Dolina Biebrzy wraz z rozległymi obszarami bagiennymi. Obecnie na tych terenach istnieje od 1993 r. Biebrzański Park Narodowy.

Gmina Jaświły położona jest pomiędzy następującymi drogami:

Suwałki - Augustów - Białystok i drogą Białystok - Mońki - Grajewo - Ełk - Gołdap - do Obwodu Kaliningradzkiego należącego do Rosji.

Mężenin - Osowiec - Dolistowo Stare - Suchowola - Dąbrowa Białostocka - do Grodna znajdującego się na Białorusi i drogą Knyszyn - Korycin.

Gmina Jaświły składa się z 25 sołectw:

Bagno, Bobrówka, Brzozowa, Brzozowa-Kolonia, Dolistowo Nowe, Dolistowo Stare, Dolistowo-Kolonia, Dzięciołowo, Gurbicze, Jadeszki, Jaświłki, Jaświły, Mikicin, Mikicin-Kolonia, Mociesze, Moniuszki, Piaski, Radzie, Romejki, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Starowola, Szaciły, Szpakowo, Zabiele.

MIESZKAŃCY GMINY

W okresie od początku do końca 2018 r. liczba mieszkańców zmniejszyła się o 74 osoby, przez co na dzień 31 grudnia 2018 r. wynosiła 5062 osób, w tym:

1) 2464 kobiet;

2) 2598 mężczyzn.

W odniesieniu do poszczególnych kategorii wiekowych:

1) liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej) wynosiła 328 osób, a liczba mężczyzn – 364,

2) liczba kobiet w wieku produkcyjnym (15-59 lat) wynosiła 1455 osób, a liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym (15-64) wynosiła 1837,

3) liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym wynosiła 681, a liczba mężczyzn 397.

W 2018 r. narodziło się w gminie 47 osób, w tym 23 dziewczynek i 24 chłopców, a zmarło 77 osób, w tym 34 kobiet i 43 mężczyzn. Wobec tego spadek przyrostu naturalnego w 2018 r. wyniósł 30 osób.

Bezrobotni ogółem na dzień 31 grudnia 2018 r. - 82 osoby

W Gminie działają następujące jednostki organizacyjne:

1) Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaświłach;

2) Gminny Ośrodek Kultury w Jaświłach;

3) Biblioteka Publiczna Gminny Jaświły;

4) Szkoła Podstawowa im. Konstytucji 3-Maja w Jaświłach;

5) Szkoła Podstawowa im. Sybiraków w Dolistowie Starym;

6) Centrum Usług Wspólnych Gminy Jaświły.

SPRAWY ADMINISTRACYJNE

Urząd Gminy Jaświły jako jednostka pomocnicza Wójta składa się z następujących referatów:

1) Organizacyjny;

2) Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej;

3) Finansów;

4) Urzędu Stanu Cywilnego.

W poprzednim roku zatrudnienie w urzędzie gminy wynosiło 31 osób.

1 decyzja wydana przez Wójta została zaskarżona do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które zwróciło ją do ponownego rozpatrzenia. Wojewoda nie stwierdził nieważności zarządzeń i uchwał, wydanych przez organy gminy i nie skierował skargi do sądu administracyjnego. Mieszkanki i mieszkańcy nie złożyli w 2018 r. skarg na akty wydane przez organy gminy.

Wobec organów gminy w 2018 r. nie zapadły wyroki sądów administracyjnych na bezczynność organów lub na akty wydawane przez organy gminy.

W poprzednim roku gmina nie była stroną w cywilnych postępowań sądowych.

Rada Gminy Jaświły w 2018r. podjęła 67 uchwał. Wydział Prawny i Nadzoru Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego nie wydał rozstrzygnięć nadzorczych w stosunku do w/w uchwał.

Wójt Gminy wydał 61 zarządzeń.

Przedsiębiorcy

Ogółem zarejestrowanych w gminie przedsiębiorców było 127, w tym w 2018r. zarejestrowano 20 nowych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

W 2018 r. wyrejestrowano 6 przedsiębiorców.

Ochrona środowiska

W 2018 roku na terenie gminy nie istniały legalnie działające wysypiska odpadów komunalnych.

Za rok 2017 na 1 mieszkańca gminy przypadało 23,90 kg selektywnie zebranych odpadów komunalnych oraz 88,29 kg zmieszanych odpadów komunalnych. Natomiast za 2018 rok dane te przedstawiały się następująco:

- selektywnie zbierane 32,60kg;

- zmieszane 90,71kg.

W Gminie w 2018 r. obowiązywały następujące dokumenty strategiczne:

1) Strategia Rozwoju Gminy Jaświły 2015 – 2020

2) Wieloletnia prognoza finansowa.

3) Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Jaświły na lata 2018 – 2020

4) Program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz innych uzależnień na 2018 rok.

5) Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Jaświły w 2018 roku.

6) Roczny program współpracy Gminy Jaświły z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego .

ŁAD PRZESTRZENNY

Gmina Jaświły posiada studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy zatwierdzone uchwałą Rady Gminy Jaświły Nr XXIV/161/17 z dnia 27 lipca 2017r. Studium zostało uchwalone w 2017r. Studium jest aktualne.

Gmina Jaświły posiada miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Jaświły zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Jaświły Nr XXX/199/02 z dnia 30 września 2002r opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego nr 69 poz. 1404. Miejscowy plan opracowano na cały teren gminy. Plan był 4 krotnie zmieniany w: 2005r, 2008r, 2009r i 2017r. Ostatnia ocena aktualności była przeprowadzona w 2017r.

Ocena została przyjęta przez Radę Gminy Jaświły uchwałą Nr XXIII/158/17 z dnia 30 czerwca 2017r.

Zasoby materialne gminy

Gmina Jaświły posiada uchwalony plan gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy na lata 2019-2023 przyjęty uchwałą Rady Gminy Jaświły Nr V/38/19 z dnia 27 marca 2019r.

W zasobie znajdują się trzy mieszkania zlokalizowane w budynku Świetlicy Wiejskiej w Mikicinie. Budynek jest po termomodernizacji. Mieszkańcy zajmują lokale na podstawie umów najmu. Mieszkania nie są zadłużone.

W najbliższym czasie nie planuje się sprzedaży oraz zamiany mieszkań. W okresie 5 lat planuje się remonty i modernizację lokali polegające na wymianie opraw elektrycznych na korytarzu, wymianę przewodów elektrycznych i kontaktów, wymianę rur kanalizacyjnych oraz pieca co.

Zasady polityki czynszowej zostały zawarte w planie gospodarowania zasobem. Są to między innymi zniżki stawki bazowej za brak centralnego ogrzewania w lokalu, brak podłączenia do sieci wodnokanalizacyjnej, za zły stan techniczny budynku oraz zwyżki stawki bazowej czynszu za przyłączenie do sieci wodnokanalizacyjnej, co w lokalu oraz położenie lokalu na I piętrze.

Stawkę bazową określa się zgodnie z zarządzeniem Wójta na cały rok z góry.

Plan wykorzystania zasobu nieruchomości Gminy Jaświły na lata 2019-2021 został przyjęty zarządzeniem nr 3 Wójta Gminy Jaświły z dnia 9 stycznia 2019 r.

Łączna powierzchnia gruntów w zasobie wynosi 370 ha 2750m². Z tego grunty pod drogami zajmują powierzchni 295 ha 2175 m². Dodatkowo w związku z obowiązkiem wyposażenia w majątek placówek oświatowych, powołanych jako jednostki organizacyjne gminy, z zasobu przekazano w trwały zarząd dla Szkoły Podstawowej im. Sybiraków w Dolistowie Starym 1,07 ha oraz dla Szkoły Podstawowej im. Konstytucji 3-Maja w Jaświłach 3ha 105 m².

Są to grunty pod budynkami, placami i boiskami.

Grunty nie zaliczone do zasobu to jest oddane w użytkowanie wieczyste stanowią 1ha 8366 m².

W 2018r z gminnego zasobu nieruchomości zbyto 4 działki rolne położone w Dolistowie Starym o powierzchni 3,87ha, za kwotę 94.970,00 zł oraz zbyto prawo użytkowania wieczystego do nieruchomości we wsi Brzozowa o powierzchni 713 m² za kwotę 3.620,00zł.

Zakupiono do zasobu działkę we wsi Mikicin o powierzchni 0,23 ha za kwotę 3.000,00zł.

Głównym kierunkiem zagospodarowania nieruchomości będzie przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności oraz sprzedaż nieruchomości.

ORGANIZACJA SZKÓŁ NA TERENIE GMINY JAŚWIŁY

W roku 2018 Gmina Jaświły była organem prowadzącym dla:

1) Szkoły Podstawowej im. Konstytucji 3 Maja w Jaświłach wraz z oddziałami wygaszanego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Jaświłach;

2) Szkoły Podstawowej im. Sybiraków w Dolistowie Starym z 3 Klubami Przedszkolaka:

a) w Jaświłach

b) w Dolistowie Starym

c) w Mikicinie

Organizacja Gimnazjum im. Jana Pawła II w Jaświłach:

1) liczba uczniów w szkole – 43;

2) liczba oddziałów – 2;

3) liczba uczniów w poszczególnych klasach:

a) w I – 0;

b) w II – 0;

c) w III – 43.

Organizacja szkół podstawowych

Ilość uczniów ogółem

Ilość oddziałów

Klasa 0

Klasa I

Klasa II

Klasa III

Klasa IV

Klasa V

Klasa VI

Klasa VII

Klasa VIII

Razem

343

Szkoła Podstawowa im. Konstytucji 3 Maja w Jaświłach:

1) liczba uczniów w szkole – 268;

2) liczba oddziałów – 16;

3) liczba uczniów w poszczególnych klasach:

a) - 0 – 40;

b) - I – 37;

c) - II – 21;

d) - III – 17;

e) - IV – 38;

f) - V – 39;

g) - VI – 27;

h) - VII – 29;

i) - VIII – 36.

Szkoła Podstawowa im. Sybiraków w Dolistowie Starym:

1) liczba uczniów w szkole – 75;

2) liczba oddziałów – 4;

3) liczba uczniów w poszczególnych klasach:

a) - 0 – 7;

b) - I – 9;

c) - II – 12;

d) - III – 6;

e) - IV – 9;

f) - V – 11;

g) - VI – 8;

h) - VII – 9;

i) - VIII – 4.

Organizacja przedszkoli oraz liczba dzieci

Ogółem uczęszczających do przedszkoli w roku 2018 – 56.

W poszczególnych oddziałach w szkołach na terenie Gminy Jaświły zauważalny jest spadek ilości uczniów, skutkuje to zmniejszeniem liczby oddziałów.

Ważnym zadaniem dla gminy i dyrektorów szkół realizowanym w roku 2018 była kontrola obowiązku szkolnego i obowiązku nauki .

Obowiązkowi szkolnemu podlegają uczniowie w wieku od 7 lat do ukończenia 16 lat, a obowiązkowi nauki uczniowie do 18 –tego roku życia.

Kontrolę spełniania obowiązku szkolnego przeprowadzili dyrektorzy szkół, natomiast obowiązku nauki wójt gminy.

Podstawowe informacje w zakresie spełnienia obowiązku szkolnego i nauki

( wg stanu na 30 września 2018r.)

Lp.	Wyszczególnienie	Liczba uczniów
1.	Liczba uczniów spełniających obowiązek szkolny 16-18 lat	47
2.	Liczba uczniów nie spełniających obowiązku szkolnego	0
2.	Liczba młodzieży spełniających obowiązek nauki	120
4.	Liczba młodzieży nie spełniających obowiązku nauki	0
4.	Liczba młodzieży w wieku 16-18 lat zameldowanej na terenie gminy w tym: dziewcząt chłopców	167 89 78

Zatrudnienie w szkołach i przedszkolach

Liczba etatów nauczycieli w szkołach według stopnia awansu zawodowego (wg stanu na 30 września 2018r.)

Stopień awansu zawodowego

Baz stopnia

Stażysta

Kontraktowy

Mianowany

Dyplomowany

Ogółem

2,5

3,62

8,57

35,66

50,35

Wszyscy nauczyciele posiadają wykształcenie wyższe pedagogiczne i pełne kwalifikacje do pracy na zajmowanym stanowisku.

W roku 2018 trzech nauczycieli otrzymało awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, jeden nauczyciel awans na stopień nauczyciela kontraktowego.

W roku 2018 żaden nauczyciel nie został zwolniony z pracy, jeden nauczyciel odszedł na emeryturę.

Przeciętna liczba pracowników niepedagogicznych we wszystkich jednostkach w roku 2018: 30

Doskonalenie zawodowe nauczycieli

Każdego roku w budżecie gminy zgodnie z dyspozycją prawa oświatowego wyodrębnia się środki na dokształcanie i doskonalenia zawodowe nauczycieli w wysokości 1% planowanych wydatków na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. W roku 2018 kwota ta wynosiła 25.420 zł z czego wydano 25.343,78 zł

Środki wydatkowano zgodnie z zapisami w wieloletnich planach doskonalenia poszczególnych szkół. Z wymienionej kwoty między innymi sfinansowano szkolenia nauczycieli, delegacje, kursy kwalifikacyjne oraz dopłatę do czesnego za studia.

Uwarunkowania gminnej infrastruktury oświatowej

Przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazjum prowadzone przez Gminę mieszczą się w budynkach które są własnością gminy.

Stan techniczny i funkcjonalność budynków oświatowych oraz urządzeń sportowo- rekreacyjnych uznać należy za dobry, co jest rezultatem stałych i znacznych nakładów finansowych na oświatę czynionych od kilku lat.

Wszystkie szkoły posiadają pracownie komputerowe, a zajęcia z informatyki dzielone są na grupy w taki sposób, by każdy uczeń miał indywidualne stanowisko komputerowe.

Zapewnienie uczniom pomocy stypendialnej o charakterze socjalnym

Mając na uwadze potrzebę podjęcia działań zmierzających do zmniejszenia różnic w dostępie do edukacji dzieci i młodzieży, uczniom z rodzin, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej udzielana była pomoc materialna o charakterze socjalnym - stypendium szkolne lub zasiłek szkolny.

W roku 2018 na pomoc materialną dla uczniów o charakterze socjalnym gmina otrzymała 128.000 zł ze środków własnych dołożono do stypendiów 26.645 zł (obowiązek ten wynika z ustawy o finansach publicznych od 2010 r.). Razem kwota na stypendia wynosiła 154.645 zł.

Wydatkowano na stypendium i zasiłki szkolne kwotę 133.225 zł.

Dowóz i dojazdy uczniów do szkół

Realizując ten obowiązek, dowożono oraz refundowano wydatki związane z dojazdem do szkół uczniów w roku 2018:

1) Gimnazjum w Jaświłach dojeżdżało 39 uczniów

2) Szkole Podstawowej w Jaświłach dojeżdżało 148 uczniów - wszystkie wydatki na kwotę 477.028,92 zł

3) Szkole Podstawowej w Dolistowie dojeżdżało 37 uczniów – wszystkie wydatki na kwotę 70.905,14 zł.

4) Zrefundowano koszt ponoszony przez rodziców w związku z dowozem do szkół 3 uczniów niepełnosprawnych oraz zapewniono 9 uczniom niepełnosprawnym dowóz do szkół transportem gminy- wszystkie wydatki na kwotę 69.446,89 zł.

Ogółem wydatki związane z dowozem oraz dojazdem dzieci i młodzieży do szkół w roku 2018 wynosiły 617.380,95 zł.

Wydatki finansowe związane z prowadzeniem szkół

Wydatki związane z prowadzeniem placówek oświatowych w 2018 roku wyniosły 6.072.792,89 zł.

Gmina była zobowiązana zgodnie z art. 30a ust.1 Karty Nauczyciela do zapewnienia średnich wynagrodzeń nauczycieli , w przypadku niespełnienia tego wymogu należało wypłacić dodatek uzupełniający. W roku 2018 gmina na ten cel przeznaczyła razem z ZUS 7.566,99 zł - dodatki uzupełniające wypłacono tylko nauczycielom kontraktowym.

Pozyskanie środków z europejskiego funduszu społecznego

W roku 2018 Gmina Jaświły zakończyła realizację projektu w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego: „Aktywny Przedszkolak” .W ramach projektu wsparciem unijnym zostało objętych 94 przedszkolaków i 2 nauczycieli.

DZIAŁALNOŚĆ GMINNEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W JAŚWIŁACH

W 2018r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaświłach realizował zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej, ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawy o świadczeniach rodzinnych, o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, o karcie dużej rodziny, o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. GOPS realizował także rządowy program „Dobry Start”, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018r.

W ramach realizacji zadań ustawy o pomocy społecznej przyznano i wypłacono:

1) 19 zasiłków stałych na kwotę – 120 577zł.;

2) 46 zasiłków okresowych na kwotę – 90 990zł;

3) 29 rodzinom udzielono pomocy w postaci zasiłków celowych i specjalnych zasiłków celowych na potrzeby bytowe oraz pomocy rzeczowej na ogólną kwotę – 13 549 zł.

W ramach wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” 280 dzieci z terenu naszej gminy zostało objętych bezpłatnym dożywianiem w szkołach funkcjonujących na terenie Gminy Jaświły jak i w szkołach ponadgimnazjalnych. Ponadto w ramach tego programu 28 rodzinom udzielono pomocy w postaci zasiłków celowych na zakup żywności. Ogółem koszt programu wyniósł 250 000 zł.

Ośrodek realizował również zadanie w postaci usług opiekuńczych u 15 osób w miejscu zamieszkania. W tym celu Ośrodek zatrudniał 5 opiekunek. Z tej formy pomocy korzystały głównie osoby starsze, schorowane, które z uwagi na wiek i stan zdrowia nie są w pełni zdolne do samodzielnej egzystencji.

Gmina Jaświły finansowała koszt utrzymania 15 osób przebywających w domach pomocy społecznej w wysokości różnicy między kosztem utrzymania w DPS, a opłatą wnoszoną przez pensjonariuszy, która w roku 2018 wyniosła - 373 027 zł.

W wyniku nawałnicy, która miała miejsce 24 sierpnia 2018r. uszkodzeniu uległy budynki mieszkalne 7 rodzin. Rodzinom tym z tytułu zdarzenia niosącego znamiona klęski żywiołowej udzielona została pomoc w postaci zasiłków celowych z budżetu Wojewody na ogólną kwotę 33 000zł.

Realizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:

Gmina Jaświły zapewnia rodzinom przeżywającym trudności opiekuńczo-wychowawcze wsparcie i pomoc asystenta rodziny, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Celem realizacji zadań z zakresu asysty rodzinnej jest poprawa sytuacji życiowej rodzin, w tym w szczególności stworzenie optymalnych warunków służących wychowywaniu dzieci i pokonywaniu bieżących problemów oraz zapobieganie umieszczaniu dzieci w placówkach opiekuńczo – wychowawczych, bądź w rodzinach zastępczych. W 2018r wsparciem asystenta objęto ogółem 6 rodzin.

W ramach w/w ustawy w 2018r. Gmina Jaświły współfinansowała pobyt 12 dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Ogółem wydatki Gminy na ten cel w 2018r. wyniosły 56 374,81 zł.

Świadczenia rodzinne:

W ramach realizacji świadczeń rodzinnych wypłacono :

1) zasiłki rodzinne wraz z dodatkami dla 250 rodzin na kwotę – 969 545zł;

2) zasiłki pielęgnacyjne dla 104 osób na kwotę 180 723zł;

3) świadczenia pielęgnacyjne dla 15 matek z niepełnosprawnymi dziećmi na kwotę 273 245zł;

4) specjalne zasiłki opiekuńcze dla 9 osób na kwotę 47 161zł;

5) zasiłki dla opiekunów dla 5 osób na kwotę 33 760zł;

6) świadczenia rodzicielskie dla 5 matek na kwotę 47 394zł;

7) 38 becikowych ( jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka);

8) świadczenia wychowawcze (500 +) dla 310 rodzin na kwotę 3 046 959zł ;

9) świadczenia z funduszu alimentacyjnego dla 11 rodzin na 15-ro dzieci na kwotę 54 200zł.

W okresie od 1 lipca do 30 listopada Ośrodek zajmował się realizacją rządowego programu „Dobry Start”, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018r.

W ramach tego zadania wypłacono 509 świadczeń po 300zł, co wyniosło ogółem 152 700zł. Świadczenia te przysługiwały rodzicom, których dzieci rozpoczynały rok szkolny w szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadpodstawowej, dotychczasowej szkole ponadgimnazjalnej do 20-go roku życia dziecka lub w przypadku osoby niepełnosprawnej do 24 roku życia.

Karta Dużej Rodziny

Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2014 r o Karcie Dużej Rodziny w 2018r. 16-tu rodzinom przyznano karty dużej rodziny. Prawo do posiadania Karty przysługuje członkowi rodziny wielodzietnej, przez którą rozumie się rodzinę, w której rodzice mają na utrzymaniu co najmniej 3-je dzieci; w wieku do ukończenia 18 roku życia, do ukończenia 25 roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się w szkole lub w szkole wyższej, bez ograniczeń wiekowych w przypadku gdy dziecko legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Na realizację wszystkich wymienionych zadań w 2018r. wydatkowano ogółem kwotę 5 805 059,40zł.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przy Gminie Jaświły działa Zespół Interdyscyplinarny, który w 2018r. prowadził procedurę „Niebieskiej Karty” w 13 rodzinach. W 12 przypadkach procedura wszczęta została przez funkcjonariuszy policji, natomiast w jednym przypadku procedurę wszczął pracownik pomocy społecznej. W 11 rodzinach zakończono procedurę z uwagi na ustanie przemocy i zrealizowanie indywidualnego planu pomocy, natomiast w 1 przypadku procedurę zakończono z powodu braku zasadności podejmowania dalszych działań.

Przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Jaświłach działa także Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W 2018r. 33 rodziny z terenu Gminy Jaświły korzystały ze świadczeń pomocy społecznej z powodu nadużywania alkoholu przez członków ich rodzin. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Jaświłach skierowała 2 wnioski do Sądu Rejonowego w Białymstoku, dotyczące zobowiązania osób uzależnionych do podjęcia leczenia odwykowego. W wyniku prowadzonych rozmów motywujących do podjęcia leczenia odwykowego, 6 osób podjęło takie leczenie dobrowolnie. Od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 16:00 funkcjonuje „Punkt Konsultacyjny”, przeznaczony dla osób i ich rodzin, które borykają się z problemem alkoholowym. W drugą i czwartą środę każdego miesiąca w w/w punkcie przyjmuje terapeuta uzależnień, który świadczy pomoc psychologiczną osobom tego potrzebującym.

GMINNY OŚRODEK KULTURY W JAŚWIŁACH

Na terenie gminy Jaświły funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury w Jaświłach w skład którego wchodzą 3 filie: w Bobrówce, Brzozowej i w Zabielu.

Ogółem zatrudnionych jest 5 pracowników, wszyscy w wymiarze 1/2 etatu.

Gminny Ośrodek Kultury w Jaświłach przy współpracy z filiami prowadzi otwarte zajęcia, warsztaty, spotkania, konkursy przeznaczone dla dzieci, młodzieży i dorosłych zamieszkałych na terenie gminy Jaświły.

Przy Gminnym Ośrodku Kultury i jego filiach działalność prowadzą następujące zespoły i koła zainteresowań:

1) zespół śpiewaczy „Kądzielnice” - powstał w 1973 r.- skład stanowią kobiety seniorki – 6 osób;

2) chór „Bell Canto” Zespół powstał w 2013 roku. W jego skład wchodzą kobiety i mężczyzn w wieku od 20 do 55 lat - łącznie 13 osób;

3) zespół „Biebrzanie”. Zespół śpiewaczy powstał w 2015 roku. W jego skład wchodzą kobiety i mężczyźni w wieku 20 – 55 lat ogółem 13 osób;

Kluby Kobiet Kreatywnych „Twórcze Jaświlanki”, „Biebrzanki” i „Jutrzenki” Kluby Kobiet działają przy Gminnym Ośrodku Kultury w Jaświłach i filiach od 2014 r., powstały z inicjatywy kobiet. Spotkania odbywają się w okresie jesienno – zimowym i wiosennym z przerwą w okresie letnim. Skupia Panie, które pragną się rozwijać, wzajemnie inspirować, a także wspierać w twórczym kreowaniu życia społecznego.

W Gminnym Ośrodku Kultury pracuje instruktor muzyki w wymiarze ½ etatu, który prowadzi naukę gry na instrumentach. Z indywidualnych zajęć w 2018 r. korzystało 5 osób. Zajęcia odbywają się trzy razy w tygodniu. Instruktor prowadzi także zespół Biebrzanie i chór Bell Canto.

Konkursy, przeglądy i festiwale zorganizowane przez Gminny Ośrodek Kultury w Jaświłach:

1) eliminacje gminne Małego Konkursu Recytatorskiego „Baje, bajki, bajeczki”;

2) eliminacje gminne Konkursu „O złotą różdżkę dobrej wróżki”;

3) Gminny Festiwal Piosenki Przedszkolaków „Mama, tata i ja”;

4) Powiatowy Przegląd „ Na Strachy w tradycji ludowej” - pielęgnujemy tradycje naszych okolic;

5) Regionalny Przegląd „ Szopki i gwiazdy w tradycji ludowej i współczesne”;

6) Festiwal Pieśni Maryjnej „Ciebie na wieki wychwalać będziemy”;

7) Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Melanii Burzyńskiej pn. „Poezja życiem pisana” - współorganizowany z Monieckim Ośrodkiem Kultury.

Imprezy cykliczne: rozrywkowe, rekreacyjne i integracyjne:

1) Dzień Babci i Dziadka;

2) Koncert Kolęd w Dolistowie Starym;

3) Festyn Rodzinny „A w niedzielę po kościele”;

4) Nadbiebrzański Piknik Integracyjny;

5) Biebrzański Piknik Pamięci;

6) Jubileusz 45-lecia zespołu „Kądzielnice” i 5- lecia chóru „Bell Canto”;

7) Bieg niepodległościowy „100 kilometrów na 100- lecie Niepodległości”;

8) Dzień Dziecka i zakończenie wakacji – Filia GOK w Bobrówce.

W jednym z pomieszczeń Gminnego Ośrodka Kultury została utworzona w 2005 r. Izba Regionalna „Dom pradziadków”, w której zgromadzono dawne narzędzia, przedmioty codziennego użytku, tkaniny i ozdoby ( przekazane nieodpłatnie przez ludzi dobrej woli). Izbę odwiedzają dzieci i młodzież ze szkół z terenu gminy Jaświły.

DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ GMINY JAŚWIŁY

Na terenie gminy Jaświły funkcjonuje Biblioteka Publiczna Gminy Jaświły wraz z jej dwiema filiami w: Dolistowie Starym i Mikicinie.

W bibliotekach zatrudnionych jest 4 pracowników na stanowiskach bibliotekarskich, w tym 1 w pełnym wymiarze czasu pracy, pozostali w wymiarze 1/2 etatu oraz 1 sprzątaczka w wymiarze 1/2 etatu.

W zbiorach Biblioteki Publicznej Gminy Jaświły i jej filii znajduje się 23822 woluminów książek w tym:

1) BPG Jaświły – 10181 wol.,

2) Dolistowo Stare – 7035 wol.,

3) Mikicin – 6606 wol.

W 2018 roku ogółem zakupiono 624 wol. Książek o wartości: 12900 złotych (łącznie z dotacją z Programu Biblioteki Narodowej „Zakup nowości wydawniczych” w kwocie 2900 zł).

W 2018 roku w Bibliotece Publicznej Gminy Jaświły i filiach zarejestrowano ogółem 293 użytkowników, w tym 277 czytelników aktywnie wypożyczających, wypożyczono na zewnątrz – 9027 woluminów książek.

Zarejestrowano ogółem 5301 odwiedzin, w tym 3574 odwiedzin w wypożyczalni, 513 odwiedzin w czytelni, 1214 użytkowników Internetu.

Czytelnicy mają również możliwość korzystania ze zbiorów na miejscu udostępniono na miejscu 600 wol. książek (księgozbiór podręczny) oraz 1110 czasopism bieżących – wypożyczenia na zewnątrz i na miejscu.

Promocja książki i czytelnictwa w Bibliotece Publicznej Gminy Jaświły i filiach:

1) konkurs plastyczny "Dom moich przodków" – eliminacje gminne – 65 uczestników;

2) spotkania autorskie ( 3 grupy) dla klas I-III, IV-VI i VII-VIII – 230 uczestników;

3) narodowe czytanie z Antologii Niepodległości utworu pt. "Rozmowy polskie latem 1983r." dla klas IV SP Jaświły – 35 uczestników;

4) projekt "Miś" – miś "Poluś" odwiedzał maluchy z Klubów Przedszkolaka w Dolistowie, Mikicinie i Jaświłach – realizowany w związku z obchodami 100 rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości – 57 uczestników;

5) projekt "Mała Książka – Wielki Człowiek" – realizowany przez Instytut Książki przy wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, skierowany do dzieci w wieku 3 lat i ich rodziców;

6) warsztaty literackie Klubu Poetów z województwa podlaskiego – 15 uczestników;

7) zajęcia biblioteczne dla uczniów klasy IV SP Jaświły nt. "Katalogi w bibliotece" – 24 uczniów;

8) zajęcia biblioteczne – uczniowie kl. IV SP Jaświły mające na celu kształtowanie i rozwijanie zainteresowań czytelniczych pt. "Ile długości książek mierzę" – 13 uczniów;

9) przedszkolaki w bibliotece – zajęcia z literatury - 17 spotkań - 175 uczestników;

10) wycieczki do biblioteki – zwiedzanie biblioteki, Izby Pamięci M. Burzyńskiej – 2 wycieczki kl. IV i VI - 24 uczniów;

11) ,,Dzień Ziemi” ;

12) Dzień Książki” ;

13) ,, Noc bibliotek” ;

14) ,, Letnie spotkania z książką” ;

15) ,, Spotkania z poezją dla dzieci” - ogółem 80 uczestników.

Ponadto zorganizowano:

1) wycieczkę historyczna bryczką po okolicach wsi Dolistowo – 14 osób,

2) wycieczkę historyczną szlakiem walk w Dolistowie – 6 osób,

3) wycieczkę rowerową do Suchowoli i Osowca – 16 osób.

Biblioteka prowadziła szereg zajęć plastycznych rozwijających wyobraźnię dzieci i młodzieży, organizowała również warsztaty z makramy i robótek ręcznych – ogółem w zajęciach uczestniczyło - 265 osób.

Ogółem w BPG i filiach użytkowanych jest 11 komputerów wszystkie z dostępem do Internetu. Wszystkie biblioteki wypożyczają książki komputerowo. Katalogi są zamieszczone na stronie internetowej www.jaswily.naszgok.pl/Biblioteka.

Biblioteka Publiczna Gminy Jaświły brała udział w projektach w 2018 r. i otrzymała dotację z Biblioteki Narodowej na zakup nowości wydawniczych , w grudniu rozpoczęła realizację projektu „Kreatywny przedszkolak” z programu „Na dobry początek” - została zakupiona tablica multimedialna, z programu „Kraszewski – komputery dla bibliotek” zakupiono komputery do biblioteki głównej i filii.

OCHRONA ZDROWIA

Gmina nie prowadzi i nie zarządza podmiotami leczniczymi. Na terenie gminy realizuje się szczepienia profilaktyczne w ramach programu zdrowotnego w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6,11,16,18, 31, 33, 45, 52, 58 - kwota przeznaczona ze środków gminy– 16864,80zł. Z programu skorzystało w - 16 dzieci w wieku 12 lat.

W gminie w 2018 r. funkcjonowały 2 apteki.

FINANSE GMINY

Plan dochodów ogółem na 2018 rok - 25.683.747,11 zł

wykonanie dochodów ogółem 23.560.146,34 zł, co stanowi 91,73% planu

dochody bieżące wykonano na kwotę 22.580.073,34 zł, co stanowi 97,69 % planu

dochody majątkowe wykonano na kwotę 980.073,00 zł, co stanowi 38,13 % planu

dochody własne 4.300.894,54 zł, co stanowi 18,25% dochodów ogółem

dochody majątkowe na kwotę 980.073,00 zł stanowią 4,16 dochodów ogółem

Plan wydatków na 2018 rok 25.868.188,75 zł,

wykonanie wydatków 23.143.299,05 zł, co stanowi 89,47% planu

wydatki bieżące wykonano na kwotę 19.642.569,80 zł, co stanowi 97,69% planu

wydatki majątkowe wykonano na kwotę 3.500.729,25 zł, co stanowi 60,76% planu

wydatki bieżące na kwotę 19.642.569,80 zł stanowią 84,87% wydatków ogółem

wydatki majątkowe na kwotę 3.500.729,25 zł stanowią 15,13% wydatków ogółem

Wynik z wykonania budżetu, czyli różnica pomiędzy wykonanymi dochodami a wydatkami, za 2018 rok zamknął się nadwyżką w wysokości 416.847,29 zł

Stan zadłużenia na koniec 2018 roku wyniósł 5.197.264,17 zł, co stanowi 22,06% dochodów wykonanych ogółem. W kwocie tej uwzględniony jest kredyt na wyprzedzające finansowanie w wysokości 348.124,17. Po jego spłaceniu zadłużenie wyniesie 4.849.140 zł, co stanowi 20,58% dochodów wykonanych ogółem.

Stan środków pieniężnych na rachunku bankowym wyniósł 974.728,36 zł.

Wolne środki, czyli nadwyżka środków pieniężnych wynikająca z rozliczeń kredytów i pożyczek zaciągniętych w latach ubiegłych, to na koniec 2018 roku kwota 619.317,21 zł

Harmonogram spłat i obsługi zadłużenia

Rok	Spłaty	Wydatki na obsługę długu	Kwota długu
2018	2.556.849,00	92.100,76	5.179.235,89
2019	1.038.406,89	130.000,00	4.140.829,00
2020	708.299,00	108.850,00	3.432.530,00
2021	774.530,00	89.450,00	2.658.000,00
2022	342.000,00	71.700,00	2.316.000,00
2023	342.000,00	62.100,00	1.974.000,00
2024	342.000,00	52.600,00	1.632.000,00
2025	342.000,00	43.000,00	1.290.000,00
2026	362.000,00	33.300,00	928.000,00
2027	382.000,00	23.000,00	546.000,00
2028	182.000,00	14.300,00	364.000,00
2029	182.000,00	9.000,00	182.000,00
2030	182.000,00	3.400,00	0,00

Prognoza limitu zadłużenia

Rok	Wskaźnik planowanej łącznej kwoty spłaty zobowiązań	Dopuszczalny wskaźnik spłaty zobowiązań	Prognozowana nadwyżka
2018	1,97	4,64
2019	4,62	7,39	1.038.406,89
2020	3,74	8,27	708.299,00
2021	3,98	7,91	774.530,00
2022	1,26	5,59	342.000,00
2023	1,21	4,35	342.000,00
2024	1,16	3,96	342.000,00
2025	1,12	3,51	342.000,00
2026	1,07	3,83	362.000,00
2027	1,03	3,81	382.000,00
2028	0,99	3,91	182.000,00
2029	0,94	3,70	182.000,00
2030	0,90	3,47	182.000,00

INWESTYCJE

W gminie zrealizowano następujące inwestycje:

1) dokonano dofinansowania zakupów inwestycyjnych Gminnej Spółki Wodnej „Biebrza”; w wysokości 100.000 zł w formie dotacji celowej;

2) remont drogi Rutkowskie Duże – Mociesze – 1.094.595,77 zł;

3) naprawy nawierzchni poprzez nawiezienie pospółki, ścinanie poboczy, równanie dróg oraz zakładanie przepustów – 423.326,24 zł;

4) dotacja dla Powiatu Monieckiego na przebudowy dróg powiatowych położonych na terenie Gminy na kwotę 485.781,38 zł;

5) modernizacja drogi we wsi Brzozowa – 171.510 zł;

6) projekt przebudowy drogi w Dolistowie Nowym - 14.000 zł;

7) przebudowa drogi Mociesze – Jaświły poprzez położenie nowej nawierzchni asfaltowej – 1.661.012,47 zł;

8) przebudowa drogi we wsi Jaświłki poprzez wykonanie krawężników, utwardzenie chodnika i położenie nowej nawierzchni asfaltowej – 255.205,06 zł,

Inwestycje drogowe zrealizowano przy współudziale środków z budżetu państwa w ramach Rządowego Programu na rzecz Rozwoju oraz Konkurencyjności Regionów poprzez Wsparcie Lokalnej Infrastruktury Drogowej w wysokości 1.154.143,35 zł oraz 65.000 zł budżetu Województwa Podlaskiego na zadania z zakresu ochrony, rekultywacji i poprawy jakości gruntów rolnych.

9) zakup samochodu pożarniczego dla jednostki OSP w Brzozowej za kwotę 96.000,00 zł, przy dofinansowaniu z WFOŚiGW w wysokości 50.000zł;

10) przebudowa ogólnodostępnej sali gimnastycznej w Jaświłach na kwotę 125.509,76 zł przy udziale środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w wysokości 62.640 zł,

Przy dofinansowaniu z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 zrealizowano zadania:

1) ”ulepszenie estetyki oraz nadanie walorów funkcjonalnych przestrzeni w miejscowości Zabiele” na kwotę 133.090 zł (dofinansowanie 84.527,65 zł)

2) „uporządkowanie przestrzeni publicznej polegające na ulepszeniu estetyki oraz nadaniu walorów funkcjonalnych przestrzeni w miejscowości Dzięciołowo” na kwotę 111.930 zł (dofinansowanie 90.346,50 zł)

Przy dofinansowaniu z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, przebudowano salę konferencyjną w Urzędzie Gminy Jaświły i salę w Filii GOK w Dolistowie Starym na łączną kwotę 159.541,31zł (dofinansowanie 83.708 zł).

Wykonano zadanie pn.: „budowa siłowni zewnętrznej w Jaświłach” na kwotę 64.680 zł. Zadanie to realizowane było przy współudziale środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej w ramach Programu Rozwoju Małej Infrastruktury Sportowo – Rekreacyjnej o Charakterze Wielopokoleniowym Otwarte Strefy Aktywności.

Przy udziale środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 wykonano zadanie pn. „Budowa placów zabaw dla przedszkolaków w Jaświłach i Mikicinie” na kwotę 92.520 zł.

Infrastruktura drogowa w gminie obejmowała w 2018 r. 263,5km dróg. W 2018r. wykonano remonty na kwotę 1.111tyś. zł.

Stan dróg w podziale na poszczególne kategorie dróg publicznych, był następujący:

1) drogi o nawierzchni asfaltowej – 27,5km, w 2018r. wykonano 4,09km;

2) drogi o nawierzchni żwirowej – 235,9km.

Wodociągi i sieć kanalizacyjna stanowi własność Gminy Jaświły i została przekazana w użytkowanie spółce Wodociągi Podlaskie.

Długość czynnej sieci wodociągowej w 2018 r. wynosiła 143,25km.

Dostęp do sieci wodociągowej w gminie posiada 78% mieszkańców Gminy.

W Gminie działają:

1) dwie oczyszczalnie ścieków: w Jaświłach i Dolistowie Starym.

2) 7 przepompowni ścieków;

3) 18,94km sieci kanalizacyjnej;

4) 439 przyłączy do sieci kanalizacyjnej.

W ramach partnerstwa publiczno-prywatnego nie zostały w ubiegłym roku zrealizowane żadne przedsięwzięcia.

PROMOCJA

W 2018 r. wydano 16500,29zł, z czego 3997,50zł przeznaczono na artykuły promocyjne zlecone przez gminę w „Wiadomościach Lokalnych”.

Gmina w 2018 r. nie prowadziła własnych tytułów prasowych.

SPÓŁKI I ZWIĄZKI KOMUNALNE

22 listopada 2001 roku pod pozycją 231 został zarejestrowany w Rejestrze Związków Międzygminnych - Związek Komunalny BIEBRZA z siedzibą w Suchowoli.

Związek posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest związkiem międzygminnym zrzeszającym obecnie 20 miast i gmin powiatu augustowskiego, monieckiego i sokólskiego. Założycielami Związku Komunalnego BIEBRZA są następujące gminy:

Dąbrowa Białostocka, Goniądz, Jaświły, Lipsk, Mońki, Nowy Dwór, Suchowola, Sztabin, Trzcianne.

Obecnie w Związku Komunalnym BIEBRZA są następujące gminy: Augustów, miasto Augustów, Bargłów Kościelny, Dąbrowa Białostocka, Goniądz, Grajewo, miasto Grajewo, Jaświły, Janów, Lipsk, Knyszyn, Mońki, Nowinka, Nowy Dwór, Płaska, Rajgród, Suchowola, Sztabin, Trzcianne. Akces wstąpienia do Związku wyraziły jeszcze dwie gminy, które w najbliższym czasie zostaną przyjęte tj.: Jasionówka i Krypno.

W 2011r. przeniesiono siedzibę Związku do miejscowości Zabiele gm. Jaświły.

Gmina Jaświły jest również członkiem Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego zrzeszającego 96 gmin.

W czerwcu 2005 r. Gmina Jaświły przystąpiła do Spółki BIOM sp. z o.o. z siedzibą w Dolistowie Starym.

Obecnie kapitał zakładowy Spółki wynosi 18.336.000zł i dzieli się na 36.672 udziały o wartości nominalnej 500zł.

Kapitał zakładowy Spółki został objęty w sposób następujący:

Związek Komunalny BIEBRZA – 32.712 udziałów o wartości 16.256.000zł;

Miasto Augustów – 925 udziałów o wartości 462.500zł;
Miasto Grajewo – 671 udziałów o wartości 335.500zł;
Gmina Mońki – 508 udziałów o wartości 254.000zł;
Gmina Jaświły – 373 udziałów o wartości 186.500zł;
Gmina Suchowola – 215 udziałów o wartości 107.500zł;
Gmina Grajewo – 183 udziałów o wartości 91.500zł;
Gmina Bargłów Kościelny – 174 udziałów o wartości 87.000zł;
Gmina Lipsk – 166 udziałów o wartości 83.000zł;
Gmina Rajgród – 166 udziałów o wartości 83.000zł;
Gmina Goniądz – 155 udziałów o wartości 77.500zł;
Gmina Trzcianne – 139 udziałów o wartości 69.500zł;
Gmina Janów – 131 udziałów o wartości 65.500zł;
Gmina Knyszyn – 100 udziałów o wartości 50.000zł;
Gmina Dąbrowa Białostocka – 48 udziałów o wartości 24.000zł;
Gmina Augustów – 1 udział o wartości 500zł;
Gmina Korycin – 1 udział o wartości 500zł;
Gmina Nowinka – 1 udział o wartości 500zł;
Gmina Nowy Dwór – 1 udział o wartości 500zł;
Gmina Płaska – 1 udział o wartości 500zł;
Gmina Sztabin – 1 udział o wartości 500zł.

Gospodarstwo Pomocnicze przy Wojewódzkim Zarządzie Melioracji i Urządzeń Wodnych „Eksploatacja Wodociągów” w Białymstoku powstało z dniem 1 lipca 2002 roku na mocy zarządzenia nr 11/02 Dyrektora Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Białymstoku z dnia 10 czerwca 2002 roku. Kontynuowało ono działalność w zakresie eksploatacji gminnych urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, która w okresie od 1 stycznia 2001 roku do 30 czerwca 2002 roku była przedmiotem działalności Gospodarstwa Pomocniczego Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Białymstoku, zaś przed 2001 rokiem, funkcjonującego w formie państwowego (do końca 1998 r.) i samorządowego (lata 1999-2000) zakładu budżetowego o nazwie Wojewódzki Zakład Usług Wodnych. W istocie Gospodarstwo zostało utworzone w wyniku wydzielenia części działalności z już istniejącego gospodarstwa pomocniczego jednostki budżetowej.

11 października 2010 roku dokonano wpisu do Sądu Rejonowego w Białymstoku, XII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego - Spółkę Wodociągi Podlaskie Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą w miejscowość Zaścianki ul. Usługowa nr 6, 15-521 Białystok. Obecnie siedzibą Spółki jest Białystok ul. Elewatorska 31.

Kapitał zakładowy Spółki wynosi 720.000zł i dzieli się na 72 równe i niepodzielne udziały po 10.000zł każdy.

Zgromadzenie wspólników składa się z następujących działowców: